Kraamtijd

Bevallen is fysiek en mentaal al best een uitdaging. De periode er voor en er na zijn cruciaal voor het herstel er van. In dit stukje ga ik in op de periode ná je bevalling. Met je verse kind. Misschien wel voor het eerst moeder ook…

In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) gaat het vaak over balans.. nou… die balans heeft even aandacht nodig in deze periode! Neem daar de tijd voor. Die tijd is voor iedereen anders, maar een feit is, dat het vaak langer duurt dan je dacht.
Volgens de TCM is niet alleen de ‘westerse’ kraamweek, maar de hele eerste maand na de bevalling cruciaal voor het behoud van de gezondheid van de verse mams. Voor optimaal herstel, zou je als vrouw in deze maand op een bijzondere manier met je lichaam om moeten gaan. Je zorgt hiermee voor positieve gevolgen op het gebied van kracht, weerbaarheid en zelfs gezondheid. Ook voor de langere termijn. Voorsorteren op je volgende levensfase lijkt nu niet van belang, maar is het wel!
De eerste 3 dagen na de bevalling is het lichaam bezig met de grote schoonmaak. Restanten vanuit de baarmoeder en het overschot aan water in het lichaam worden opgeruimd. De volgende 28 dagen zijn nodig om de verbruikte energetische reserves aan te vullen. Dit noemen we binnen de TCM de tonificatiedagen. De de opbouw van Xue (bloedenergie) en Qi (levensenergie) staat centraal. Leefstijl en voeding zijn de keywords.

De TCM regels voor ‘De Maand’:

1. Zorg voor hulptroepen
Denk niet alleen aan kraamhulp en de verse paps, maar ook aan je moeder, schoonmoeder of andere familieleden, buurvrouwen en (echte) vriendinnen. Denk ook eens aan een Doula. Die staat je niet allen tijdens je bevalling bij, maar kan ook ná de bevalling een hele steun zijn. Omring jezelf met lieve, behulpzame en begripvolle mensen. Het is namelijk hun taak de komende 4 weken om te koken, bezoek te ontvangen, koffie te schenken en beschuitjes met muisjes te smeren, schoon te maken, voor jou te zorgen. Kortom, praktische zaken. Jij gaat vooral rusten en genieten van het nieuwe mensje.

2. Blijf binnen
Binnen de TCM blijven (kraam)vrouwen 4 weken binnen. Ze horen die maand liggend door te brengen, met uitzondering van toiletbezoeken. De maaltijden vinden dus ook in bed plaats. Sommige bronnen raden zelfs 45 dagen bedrust aan. In onze westerse maatschappij is dit niet alleen ongebruikelijk, maar ook vaak niet haalbaar. Je kunt er natuurlijk wel een béétje rekening mee houden. Los van het fysieke herstel, is het ook echt belangrijk dat je net als vlak voor je bevalling, ook nu je wereldje een beetje ‘klein’ houd. Neem rust waar het kan. Geniet van je kleintje. Hou het dicht bij je. Een rondje om in de frisse lucht kan na de eerste week hartstikke helend en fijn zijn, maar pak jezelf goed in en zoek de rust op van de natuur. (waarbij een fijn parkje om de hoek ook prima voldoet) Vermijd de drukke winkelstraat als het even kan.

3. Postnatale hygiëne
Binnen de TCM wordt aangeraden 4 weken niet te douchen. Je lichaam wordt natuurlijk wel gewassen maar mag alleen worden afgenomen met een natte handdoek of spons geweekt in een oplossing van alcohol, heet water en zout en daarna direct afgedroogd .Wij in het westen houden van douchen. Even alles van je afspoelen, ontspannen, warm. Maar ook hier geldt: met mate. Gebruik zo min mogelijk (chemische) zeep of doucheschuim. Spoel gewoon lekker met schoon water. Niet te warm, niet te koud. Denk er ook eens aan om met tandenpoetsen geen ijskoud spoelwater te gebruiken, maar liefst lauw (gekookt en afgekoeld).

4. Vermijdt tocht
Wind wordt binnen de TCM gezien als ‘indringer’. Let daarom in de kwetsbare periode na de bevalling extra op, dat je geen tocht of wind ‘vangt’. Zeker als je bezweet bent, ben je vatbaar. Vlak na de bevalling zorgen voor bedekking van je hoofd is dat ook helemaal geen raar idee, ook in de zomer. Zet de airco uit en laat je fohn in de la. Het raam op een kier voor frisse lucht is altijd fijn, maar zorg dat je zelf (en je beebje!) niet in de luchtstroom liggen.

5. Houd jezelf (en je beebje) warm
Je meridianen zijn open na de bevalling. Dat maakt dat je extra vatbaar bent voor kou. Kou die door de openheid van je energiebanen ook nog eens de kans krijgt om lekker diep je lichaam binnen te dringen. Geloof me.. dat wil je niet. Blijf dus je lekker warm onder je dekens liggen of behaaglijk warm aangekleed met warme wollen sokken en muts onder een dekentje op de bank. Doe wat nodig is om warm te blijven, ook in de zomer. Let ook op je voeding. Er zijn voedingsmiddelen die koeling bevorderen. Eet daarom geen koud, rauw voedsel, maar verwarmend en mild voer. (zie punt 7)

6. Mijd extreme hitte
Koud is niet goed, maar te warm ook niet. Ben je in de zomer bevallen, dan mag je niet te warm worden waardoor je zou zweten. Zonnebaden is in de eerste maand na de bevalling ook een no go. De zon en transpireren putten op een bepaalde manier je basisenergie uit. Die energie heb je hard nodig voor jezelf en de zorg voor je kleintje. Een beetje zon vangen is overigens wat anders dan zonnebáden. Wat zonnestralen op de huid van jou en je beebje tijdens een kort wandelingetje of achter het raam kunnen heerlijk zijn.

7. Voed jezelf om het kind te voeden
Let op je darmen. Wees terughoudend met vast voedsel, tot je darmen hebben laten merken dat ze weer bewegen. (lucht of ontlasting) Beperk je tot die tijd tot voedzame bouillon met een beschuitje. Drink goed en warm (kruidenthee!) Als je spijsvertering weer wat op gang is, zorg dan vooral voor verwarmende en milde voeding. Eet geen koud rauw voedsel, wel voedzame soepjes en stoofpotjes en warme kipgerechten. Mijd trouwens ook zuursmakend voedsel zoals sinaasappels, zuurkool, augurken. Zuur en koud zorgt er voor dat je Qi onvoldoende kan stromen. Makkelijk verteerbaar en Qi-versterkend voedsel zijn haver, rijst, aardappelen, wortels, zoete aardappel en paddestoelen. Eet licht verwarmende kruiden zoals basilicum, kaneel, kruidnagel, venkel, gember, rozemarijn, tijm en drink jasmijnthee. Voed je Xue (bloedenergie) met mais, rode bieten, donkergroene bladgroente zoals spinazie en boerenkool en verder met abrikozen, avocado’s, dadels, kidneybonen, sesamzaadjes, eieren en biologisch rood vlees. Gebruik geen gefrituurd of te vet voedsel. Ik ben niet zo van de ‘superfoods’ maar Gojibessen vind ik fijn. Ze bevatten veel vitamines en essentiële vetzuren. Maak een lekkere thee van Gojibessen! Giet kokend water over 15 gojibesjes en laat 3 minuten staan. Haal de besjes eruit, bewaar ze voor je havermoutpap en eet ze later los op. Overigens is ongezoed (biologisch) cranberrysap ook een aanrader. Bordenvol vitaminen en met proanthocyanidinen. De cranberry heeft zich daardoor bewezen als kampioen weerstandoppepper en bacteriedoder, met name de bacterie die blaasontsteking veroorzaakt. Drinken is net zo belangrijk als eten. Bij elke voeding een lekkere kop thee zorgt er voor dat je voldoende vocht binnen krijgt.

8. Zorg dat je de borstvoeding aan kunt
Er is een gezegde in China: “ Je hebt een druppel van moeders bloed nodig om een druppel moedermelk aan te maken.” Ik zou het niet al te letterlijk opvatten maar het feit blijft het lijf van de moeder de moedermelk produceert. Je hebt voldoende Qi en Xue nodig om moedermelk aan te maken. Het is belangrijk om te zorgen voor rust. Pak overdag een slaapje mee waar het kan, Zorg voor voldoende en gezond te eten. Veel calcium-en proteïnebevorderend voedsel zoals tofu, spinazie, eieren en vis. De voorkeur gaat naar gestoomd en langzaam gekookt voedsel. Dat kost namelijk minder energie om te verteren. Binnen de TCM wordt het afgeraden om naast alcohol en koffie ook zwarte/groene/witte thee te drinken. Het kan in ieder geval geen kwaad om hier deze eerste maand matig mee te zijn. Kruidenthee, de eerder genoemde goijthee of kruidenmelanges zonder theïne of caffeine zijn uiteraard juist heel fijn om te drinken. Denk ook eens aan een heldere bouillon als warme drank.

9. Mijd emotionele triggers
De periode voor en na de bevalling is natuurlijk één grote emotionele trigger. Je hart staat wagenwijd open en je bent gevoeliger voor emoties. Waarschijnlijk heb je al gemerkt dat je sneller geëmotioneerd bent. Het is verstandig om een beetje op te passen met spannende boeken, films en het volgen van het lang niet altijd vrolijke wereldnieuws. Ook hier geldt weer: “Hou je wereld klein”. Luister wat muziek, lees een lichtvoetig tijdschrift of gewoon een fijn boek.

10. Onderga een Acupunctuurbehandeling met Moxa.
Moxatherapie maakt gebruik van het gedroogde kruid artemisia vulgaris, dat bekend staat vanwege het verwarmende en bewegende effect. Als acupuncturist, maak ik gebruik van verschillende vormen van moxa om met de warmte van de kruid acupunctuurpunten op o.a. de Ren Mai (conceptievat). Dit vat bevindt zich op de onderbuik. Dit wordt gedaan in de tweede week na de bevalling om de Yang-energie te versterken en te voeden. Deze behandeling is niet geschikt voor moeders met verse keizersnee of als er na de bevalling complicaties zijn zoals ontstekingen of koorts.

11. Maak gebruik Chinese kruiden en/of acupunctuur
In de eerste twee weken is de kruidencombinatie Sheng Hua Tang passend om het lichaam te helpen om oud bloed en eventueel loggia uit de baarmoeder helpen uit te drijven en de baarmoeder te helpen slinken. Vanaf week 2 kan acupunctuur ingezet worden, afhankelijk van de klachten van de kraamvrouw. Denk aan bijvoorbeeld onvoldoende borstvoeding, depressieve gevoelens of moeilijke stoelgang. Ik kom als acupuncturist desgewenst bij je aan huis.

De originele en zeer strenge traditionele regels worden in China nu vooral door grootmoeders en schoonmoeders gehandhaafd. De moderne Chinese vrouw springt het liefst onder de douche en wilt op den duur ook naar buiten. Toch zijn er ook vrouwen die de traditie in ere houden en die er zelfs voor kiezen de eerste maand na de bevalling in een speciaal postnataal hotel door te brengen, waar zij en de baby vertroeteld worden.
In onze moderne westerse cultuur zijn we het concept van uitputting een beetje kwijt. We waarderen het doorzetten en presteren en zien het rust nemen en toegeven aan vermoeidheid vooral als ‘te kort schieten’ en ‘watjesgedrag. Misschien op de lange duur toch niet dé manier? Vroeger of later volgt uitputting en dat eist zijn tol. Veel vrouwen gaan ‘kwakkelen’ nadat ze een kind hebben gekregen. Moe, futloos, vatbaar voor verkoudheid… Vaak wordt de oorzaak gelegd bij de slapeloze nachten. Toegegeven, te kort aan slaap helpt niet. Alleen.. ondanks een paar nachtvoedingen kun je toch best nog zorgen dat je redelijk in je velletje steekt.  Door de juiste acupuntuur- en tuinabehandelingen als ook kruidencombinaties en voedingsrecepten kan de vrouw haar energie volledig vernieuwen.

Goed in je velletje, dán kun je optimaal genieten van je nieuwe gezin en de balans na de enorme verandering in alle rust herstellen.